Aktualności

 

Szkoła powinna być miejscem, gdzie dzieci uczą się nie tylko matematyki i gramatyki, ale przede wszystkim szacunku, empatii i wspólnoty. Tymczasem dla wielu uczniów staje się przestrzenią lęku, upokorzeń i wykluczenia. Przemoc rówieśnicza to zjawisko poważne, często ukrywane i bagatelizowane, którego skutki mogą ciągnąć się latami.

 

Naturalne jest, że nie wszystkie dzieci się lubią. Każdy ma prawo mieć bliższych i dalszych kolegów. Ale granica zostaje przekroczona, gdy niechęć przeradza się w celowe izolowanie kogoś, ignorowanie jego obecności, namawianie innych, by „nie bawili się z nim”, a nawet w obraźliwe komentarze.

 

• można kogoś nie lubić, ale nie wolno go krzywdzić,

• warto być życzliwym nawet wobec osób, z którymi nie jesteśmy blisko,

• każdy zasługuje na to, by czuć się częścią klasy.

 

Bullying to celowa, powtarzająca się przemoc ze strony jednej osoby lub grupy wobec innej osoby, która ma ograniczone możliwości obrony. Może przybierać formę fizyczną, słowną, emocjonalną lub relacyjną.

 

• Brak równowagi sił – sprawca ma przewagę (fizyczną, społeczną, psychiczną),

• Intencjonalność – działania mają na celu zastraszenie, upokorzenie lub skrzywdzenie,

• Powtarzalność – przemoc nie jest jednorazowa, lecz systematyczna.

 

Niektóre dzieci opisują szkołę jako miejsce, gdzie panuje „prawo silniejszego”. Dla uczniów wrażliwych, introwertycznych czy neuroróżnorodnych, codzienność szkolna przypomina walkę o przetrwanie. To sygnał alarmowy, którego nie możemy ignorować.

 

• 94% dzieci ze spektrum autyzmu doświadczyło przemocy ze strony rówieśników lub dorosłych.

• 84% z nich cierpi z powodu silnego lęku dezorganizującego codzienne funkcjonowanie.

• Ponad 50% dzieci z ADHD (szczególnie dziewczynki) doświadcza wykluczenia społecznego.

• 43% uczniów neurotypowych zgłasza brak wsparcia w szkole.

• 84% nastolatków uznaje hejt online za największe zagrożenie w internecie.

• 34,7% młodzieży nigdy nie mówi nikomu o cyberprzemocy, której doświadcza.

 

• dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu lub ADHD,

• dzieci z nadwagą lub bardzo szczupłe,

• uczniowie z rodzin skrajnie ubogich lub bardzo zamożnych,

• dzieci wybitnie zdolne i wyróżniające się,

• osoby wycofane, ciche, introwertyczne,

• dzieci wysoko wrażliwe emocjonalnie.

 

• dzieci, które same doświadczyły przemocy – w domu lub szkole,

• uczniowie walczący o uwagę dorosłych i rówieśników,

• osoby z niskim poczuciem wartości, rozładowujące emocje przez krzywdzenie innych,

• dzieci z trudnościami emocjonalnymi lub potrzebą dominacji.

To pokazuje, że zarówno ofiara, jak i sprawca potrzebują wsparcia, a nie tylko oceny.

 

Zatajanie prawdy, manipulacje, a nawet tworzenie fałszywych dowodów mogą być wynikiem lęku i bezsilności. Dzieci często nie wiedzą, jak inaczej sobie poradzić – to nie zła wola, lecz sygnał braku mechanizmów radzenia sobie.

 

Jedni reagują zbyt impulsywnie, inni ulegle milczą z obawy przed systemem. Wielu porównuje się do innych i czuje się bezsilnymi wobec szkoły. To pokazuje, że komunikacja i partnerska relacja między rodzicem a szkołą jest kluczowa.

 

Oddawanie dzieciom pełnego „sprawstwa” w rozwiązywaniu przemocy może być niebezpieczne.

Dziecko hejtowane lub zastraszane nie jest w stanie samo „się dogadać” z oprawcą. Potrzebuje dorosłego, który nie zbagatelizuje jego doświadczenia.

 

• Zauważajmy dzieci wykluczane i włączajmy je z empatią.

• Uczmy, że bycie miłym nie oznacza przyjaźni – wystarczy „cześć” czy „hej, chcesz z nami?”.

• Reagujmy na przemoc – nie milczeniem, lecz działaniem.

• Zachęcajmy dzieci do mówienia o trudnych sytuacjach.

 

• Zgłoszenie do pedagoga, psychologa, dyrektora,

• Dokumentowanie przebiegu interwencji,

• Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, Policją,

• Możliwość skierowania sprawy do sądu rodzinnego w przypadku demoralizacji ucznia,

• Informowanie rodziców i potwierdzenie zapoznania się z sytuacją.

Placówki wspierające szkoły i rodziny:

MOPS, MOPR, MOWRiD, poradnie psychologiczne, sądy rodzinne, policja (dział ds. nieletnich), kuratorzy.

 

1. Dziecko <10 lat – interwencja zewnętrzna, gdy działania szkoły są nieskuteczne

3. Dziecko 13–17 lat, jeśli dopuściło się czynu karalnego – obowiązek pisemnego zawiadomienia.

4. Dziecko >17 lat – postępowanie prowadzi policja lub prokuratura.

 

W pracy terapeutycznej wspieramy dzieci, które doświadczyły przemocy, ale także te, które zmagają się z trudnościami rozwojowymi i edukacyjnymi – często stojącymi u źródła wykluczenia.

 

• terapię indywidualną,

• treningi umiejętności społecznych (TUS),

 

— Janusz Korczak

 

 

Źródło:

Autorski artykuł edukacyjny opracowany na podstawie doświadczeń terapeutycznych oraz materiałów szkoleniowych wykorzystywanych w pracy z dziećmi i młodzieżą.